Cop trên FB

[tuhaibajai]

Mạnh Trí Dương
4 giờ  ·

CHIẾT TỰ VÀ NGHỆ THUẬT CHƠI CHỮ CỦA NGƯỜI VIỆT

Trong Truyện Kiều, khi thất thân với Mã Giám Sinh, nàng Kiều đã hối tiếc mà than rằng:
Biết thân đến bước lạc loài
Nhị đào thà bẻ cho người TÌNH CHUNG.

Tại sao Nguyễn Du không viết là ” người tình XƯA “, hoặc ” người tình LANG “… mà phải là ” người tình CHUNG “. Đó là bởi vì cụ Tiên Điền nhà ta đang chơi trò Chiết tự. Bởi vì chữ CHUNG 鍾 gồm có 2 chữ KIM 金 và TRỌNG 重 ghép lại với nhau mà thành. Trong câu đối Chiết tự xưa có câu như sau:

Bát đao phân mễ phấn 八刀分米粉
Thiên lý trọng kim chung 千里重金鍾

Có nghĩa :

Câu 1 : Phân hạt gạo bằng 8 dao, hạt gạo sẽ nhuyễn ra như bột ( phấn ). Chữ BÁT 八 chồng lên chữ ĐAO 刀 thành chữ PHÂN 分, chữ PHÂN 分 ghép với chữ MỄ 米 thành chữ PHẤN 粉.

Câu 2 : Cái chuông vàng mang đi ngàn dặm sẽ rất nặng nề. Cũng vậy, chữ THIÊN 千 chồng lên chữ LÝ 里 thành chữ TRỌNG 重, và chữ TRỌNG 重 ghép với chữ KIM 金 thành chữ CHUNG 鍾.
Vậy là:

” Nhị đào thà bẻ cho người tình CHUNG ” là bẻ cho người tình tên KIM TRỌNG đó ! NGUYỄN DU đã rất thâm thúy và tài hoa trong phép dùng chữ, chả trách TRUYỆN KIỀU là tác phẩm lưu danh thiên cổ!

[Đom Đóm]

Quoc Viet Le đang ở Chùa Quảng Luận Quận - Dương Kinh - Hải Phòng.
10 giờ  · Haiphong, Hải Phòng·

Tiếng chuông mùa dịch

Nửa đêm mưa gió bão bùng
Neo hồn dài ngắn với từng tiếng rơi.
Sư đâu biết cách ly rồi,
Dậy ra sai tiểu khua hồi chuông mai.

Dịch chung

Bán dạ cuồng lai vũ hựu phong,
Thê hồn đoạn tục thuỷ thanh trung
Tang môn bất quản nhân phân toả,
Hoán khởi Khu ô động hiểu chung.

疫鐘

半夜狂來雨又風
棲魂斷續水聲中
桑門不管人分鎖
喚起驅烏動曉鐘
肇豐 13/6/21. No 178

[tuhaibajai]

FB: Ứng Hòa Dã Phu

月下獨酌 (其二) Lý Bạch 李白 (701-762)



天若不愛酒，酒星不在天。
地若不愛酒，地應無酒泉。
天地既愛酒，愛酒不愧天。
已聞清比聖，復道濁如賢。
賢聖既已飲，何必求神仙。
三杯通大道，一斗合自然。
但得酒中趣，勿為醒者傳。

Nguyệt hạ độc chước ( kỳ 2 ) tg Lý Bạch 李白 (701-762)

Thiên nhược bất ái tửu,Tửu tinh bất tại thiên.
Địa nhược bất ái tửu, Địa ưng vô tửu tuyền.
Thiên địa ký ái tửu, Ái tửu bất quý thiên.
Dĩ văn thanh tỷ thánh, Phục đạo trọc như hiền.
Hiền thánh ký dĩ ẩm, Hà tất cầu thần tiên.
Tam bôi thông đại đạo, Nhất đấu hợp tự nhiên.
Đản đắc túy trung thú, Vật vi tỉnh giả truyền.

Dịch nghĩa

Nếu trời mà không thích rượu,
Thì ngôi Sao rượu không có ở trên trời.
Nếu đất mà không thích rượu,
Thì dòng suối rượu hẳn phải không có ở dưới đất.
Trời đất kia đã thích rượu,
Thì ta thích rượu là không hổ thẹn với trời.
Đã nghe nói rằng người uống rượu mà trong thì được ví với bậc thánh,
Lại nghe nói rằng người uống rượu mà đục thì giống như bậc hiền.
Các bậc thánh hiền đều đã uống rượu,
Thì ta hà tất phải cầu thần tiên?
Uống ba chén rượu thì thông hiểu đạo lớn,
Uống một đấu rượu thì hợp với tự nhiên.
Chỉ mong có được cái thú vui trong lúc say,
Chứ không muốn để lại tiếng tăm là người tỉnh.

[Đom Đóm]

FB: Ứng Hòa Dã Phu

月下獨酌 (其二) Lý Bạch 李白 (701-762)



天若不愛酒，酒星不在天。
地若不愛酒，地應無酒泉。
天地既愛酒，愛酒不愧天。
已聞清比聖，復道濁如賢。
賢聖既已飲，何必求神仙。
三杯通大道，一斗合自然。
但得酒中趣，勿為醒者傳。

Nguyệt hạ độc chước ( kỳ 2 ) tg Lý Bạch 李白 (701-762)

Thiên nhược bất ái tửu,Tửu tinh bất tại thiên.
Địa nhược bất ái tửu, Địa ưng vô tửu tuyền.
Thiên địa ký ái tửu, Ái tửu bất quý thiên.
Dĩ văn thanh tỷ thánh, Phục đạo trọc như hiền.
Hiền thánh ký dĩ ẩm, Hà tất cầu thần tiên.
Tam bôi thông đại đạo, Nhất đấu hợp tự nhiên.
Đản đắc túy trung thú, Vật vi tỉnh giả truyền.

Dịch nghĩa

Nếu trời mà không thích rượu,
Thì ngôi Sao rượu không có ở trên trời.
Nếu đất mà không thích rượu,
Thì dòng suối rượu hẳn phải không có ở dưới đất.
Trời đất kia đã thích rượu,
Thì ta thích rượu là không hổ thẹn với trời.
Đã nghe nói rằng người uống rượu mà trong thì được ví với bậc thánh,
Lại nghe nói rằng người uống rượu mà đục thì giống như bậc hiền.
Các bậc thánh hiền đều đã uống rượu,
Thì ta hà tất phải cầu thần tiên?
Uống ba chén rượu thì thông hiểu đạo lớn,
Uống một đấu rượu thì hợp với tự nhiên.
Chỉ mong có được cái thú vui trong lúc say,
Chứ không muốn để lại tiếng tăm là người tỉnh.

Bảo Ninh

Dịch thơ

Uống rựou một mình dưới trăng(đoạn 2)
Nếu trời không thích rượu thì...
Chẳng có sao RƯỢU để ghi sách trời.
Nếu đất khg thích rượu chơi
Chẳng có suối RƯỢU tuôn nơi địa cầu.
Đất trời thích rượu như nhau
Nên ta thích, có chi đâu thẹn thùng!

Bảo Ninh

Tiếp...

Nghe đâu người uống rượu “trong”
Được gọi là “thánh nhân ông”trên đời.
Ai uống rượu “đục”trơn môi,
Được gọi là bậc”hiền tài” thế gian.
Thánh ,Hiền đều uống hân hoan
Nên ta hà tất cầu an Tiên ,Thần!?
Uống ba chén thông đạo trần.
Uống một đấu hợp thấm nhuần”tự nhiên”.
Mong được vui say triền miên
Bởi ta khg muốn...là người “tỉnh” ở
trên cõi đời.

Bảo Ninh dịch
14/7/2021

[bongbongtinhyeu]

天下有二難
Thiên Hạ hữu nhị nan

登天難，求人更難。黃蓮苦，貧窮更苦。春冰薄，人情更薄。江湖險，人心更險。
知其難，刻其苦，耐其薄，防其險，可以處世矣。

Đăng thiên nan, cầu nhân cánh nan.
Hoàng liên khổ, bần cùng cánh khổ.
Xuân băng bạc, nhân tình cánh bạc.
Giang hồ hiểm, nhân tâm cánh hiểm.
Tri kì nan.
Khắc kì khổ.
Nại kì bạc.
Phòng kì hiểm.
Khả dĩ xử thế hỹ

- Hậu học Ứng Hòa Dã Phu sưu tầm

[Đom Đóm]

Hà Nội Tri Thức - Connaissance De Hanoi - Knowledge Of Hanoi
Le Thanh Huy  · 11 giờ  ·

Có một người Taiwan sưu tầm nhiều thư tịch cổ Việt nam và rất hiểu biết về Việt Nam thời cổ, tên anh là Hứa Xán Hoàng (anh Cao). Có đoạn anh luận về câu đối ở chùa Giác lâm rất thú vị. Xin trích tra đây.

"Khi mới đến Việt Nam, tôi như bị một dạng trầm cảm, vì vừa làm ăn thua lỗ ở Đài Loan. Tôi thường ghé chùa Giác Lâm trên đường Lạc Long Quân, có cây bồ đề tuổi đời ba, bốn trăm năm, gốc cây phải mấy người ôm mới trọn. Trong chùa có hai kệ sách để Kinh Phật cổ, tôi thường lấy ra đọc.

Tôi thích ngôi chùa vì đến đó cảm thấy được tĩnh lặng và từ đây, tôi lĩnh ngộ ra được đạo lý.

Mấy hôm nay anh nhà báo có nhắc về chữ Tâm, làm gì cũng phải bằng trái tim của mình.

Nhưng Tâm thì ở đâu? Tim là cái gì?

Những người bình thường nghĩ rằng là, tâm chỉ cần nghĩ thôi.

Thật ra không phải là như thế. Nếu bạn chỉ nghĩ thôi, bạn không biết nói ra thành lời, bạn không làm, bạn không hành động thì trái tim cũng như không có. Như vậy là nếu có tâm, cái nơi gần tâm nhất là phải nghĩ, phải tư duy và phải biết biểu đạt và phải làm.

Tôi là một người sưu tập, tôi đã làm, tôi cũng đã nghĩ và tôi cũng biết nói ra để cho bạn nghe đó là cách tôi dùng tâm chăm chỉ.

Ngôi chùa Giác Lâm đã ảnh hưởng lớn nhất đến tôi chính ở điểm này.

Trong chùa có hai câu đối. Câu đôi bên trái có một chữ chân như chân thật (左丿為真). Câu đôi bên phải có một chữ chính như chân chính (右\為正).

Chữ chân và chữ chính này, tôi không hiểu ý nghĩa là gì.Tôi đã đọc rất nhiều lần nhưng mà không đoán ra, (Tả丿-vi chân, Hữu\-vi chính).

Sau đó có một hôm, tôi nghĩ ra, đôi chữ này có ý nghĩa như thế nào.

Hai nét phải và bên trái của câu đối (丿\), ghép lại thành chữ ‘人 -Nhân. Vậy làm người cần có hai điều, thứ nhất là’ Thật’, thứ hai là ‘Chính’.

Chính người Việt Nam dạy tôi, làm người là phải thật và phải chính. Anh Phong có hỏi tôi làm sao có duyên với Việt Nam thì chính từ chùa này, cũng chính từ trái tim tôi

[Đom Đóm]

Ung Hoa Da PhuLinh Sơn Tự 靈 山 寺
1 giờ.

–  世 上 得 意 有 四 :

久 旱 逢 甘 雨
他 鄉 遇 故 知
洞 房 花 燭 夜
金 榜 挂 名 時

Thế thượng đắc ý hữu tứ: Cửu hạn phùng cam vũ, tha hương ngộ cố tri, động phòng hoa chúc dạ, kim bảng quải danh thì.

十年久旱逢甘雨，
萬里他鄉遇故知。
和尚洞房花燭夜，
教官金榜挂名時

Ở đời có bốn việc đắc ý: - Nắng hạn lâu ngày gặp mưa lớn; đất khách quê người gặp bạn cũ; đêm động phòng hoa chúc; tên được treo trên bảng vàng.

[tuhaibajai]

Hán Nôm (Học với chữ Hán-Nôm).
Ban Mai  · 12 tháng 11 lúc 09:40.

CHỮ CHỒNG CHỮ

(金) - Kim là kim loại, vàng.

Khi chồng ba chữ Kim lên nhau, ra được chữ Hâm (鑫) - giàu có, thịnh vượng.

Ba đống vàng mà không giàu mới là sự lạ.

(木) - Mộc là cây, cây cối.

Khi chồng ba chữ Mộc lên nhau, ra được chữ Sâm (森) - sum suê, rậm rạp.

Chữ Sâm đẹp cả về tượng hình và ý nghĩa. Nhiều người thích chữ này đến mức còn dùng sâm sâm 森森 để sum suê lại càng sum suê.

(水) - Thủy là nước.

Khi chồng ba chữ Thủy lên nhau, ra được chữ Diểu (淼) - nước mênh mông.

Cảm giác của cháu mỗi lần nhìn thấy chữ Diểu đúng là mênh mang mênh mang. Cháu thích chữ Thủy và chữ Diểu nên chém thêm một chút.

Chiết tự của chữ Lộc (祿) là 礻 彑 水 (Kỳ Kế Thủy) - ông thần đất, đầu heo, nước. Muốn có nhiều Lộc phải được ông thần đất phù hộ, sản vật nuôi trồng, và nhất là phải gần nơi có nhiều nước.

(火) - Hỏa là lửa.

Khi chồng ba chữ Hỏa lên nhau, ra được chữ Diễm (焱) - Tóe ra lửa.

Một Hỏa đã đủ nguy hiểm, ba Hỏa thì phải tóe ra lửa là đúng rồi. Có lẽ chỉ Bà La Sát ở Hỏa Diệm Sơn trong Tây Du Ký mới thích chữ Diễm (焱) - Tóe ra lửa.

(土) - Thổ là đất.

Khi chồng ba chữ Thổ lên nhau, ra được chữ Nghiêu (垚) - đống đất cao.

Đúng là hiền như đất, chồng ba đất lên nhau cũng chỉ tạo thành đống đất, không làm hại ai cả.

(人) - Nhân là người.

Khi chồng ba chữ Nhân lên nhau, ra được chữ Chúng (众) - đông người. Có lý và thú vị.

(手) - Thủ là tay.
Khi chồng ba chữ Thủ lên nhau, ra được chữ Vát (掱) - kẻ trộm, kẻ cắp. Người bình thường chỉ có hai tay, cho nên ba tay đích thị là ăn trộm, ăn cắp rồi.

(日) - Nhật là ngày, mặt trời.
Khi chồng ba chữ Nhật lên nhau, ra được chữ Tinh (晶) - óng ánh, trong suốt. Đúng quá, một Nhật đã là sáng rõ, thì ba Nhật phải ở cấp độ óng ánh.

(車) - Xa là xe.
Khi chồng ba chữ Xa lên nhau, ra được chữ Oanh (轟) - Ầm, oành, sầm sầm, xình xịch, tiếng một đoàn xe chạy.
Một Xa là xe thì ba Xa là đoàn xe, đoàn xe chạy tất nhiên phải ồn ào rồi. Chuẩn không cần chỉnh.

(力) - Lực là sức lực.
Khi chồng ba chữ Lực lên nhau, ra được chữ Hiệp
(劦) - Hợp sức của nhiều người lại để cùng làm việc gì đó.
Như vậy khi dùng "hiệp lực" trong tiếng Việt, có vẻ thừa chữ "lực" ?. Vì bản thân chữ "hiệp" là đã đủ nghĩa.

1. (言) - Ngôn là nói, khi chồng ba chữ Ngôn lên nhau, sẽ có chữ Đạp (譶) - nói nhanh như bắn súng liên thanh.

2. Chữ Đạp của ba chữ Ngôn (譶) đồng âm, nhưng khác nghĩa với chữ Đạp (龘) tạo bởi ba chữ Long (龍).

3. (龍) - Long là rồng, khi chồng ba chữ Long sẽ có chữ Đạp (龘) - rồng bay nhanh. Có lẽ vì thế mà Tiếng Việt có thành ngữ: Nói như rồng leo.

(女) - Nữ, ba chữ nữ tạo thành chữ Gian (姦)
(人) - Nhân, ba chữ nhân tạo thành chữ Chúng (众)
(口) - Khẩu, ba chữ khẩu tạo thành chữ Phẩm (品)
(手) - Thủ, ba chữ thủ tạo thành chữ Vát (掱)
(日) - Nhật, ba chữ nhật tạo thành chữ Tinh (晶)
(金) - Kim, ba chữ kim tạo thành chữ Hâm (鑫)
(木) - Mộc, ba chữ mộc tạo thành chữ Sâm (森)
(水) - Thủy, ba chữ thủy tạo thành chữ Diểu (淼)
(火) - Hỏa, ba chữ hỏa tạo thành chữ Diễm (焱)
(土) - Thổ, ba chữ thổ tạo thành chữ Nghiêu (垚)
(車) - Xa, ba chữ xa tạo thành chữ Oanh (轟)
(力) - Lực, ba chữ lực tạo thành chữ Hiệp (劦)
(原) - Nguyên, ba chữ nguyên tạo thành chữ Nguyên (厵)
(又) - Hựu, ba chữ hựu tạo thành chữ Nhược (叒)
(吉) - Cát, ba chữ cát tạo thành chữ Triết (嚞)
(子) - Tử, ba chữ tử tạo thành chữ Chuyển (孨)
(心) - Tâm, ba chữ tâm tạo thành chữ Tỏa (惢)
(毛) - Mao, ba chữ mao tạo thành chữ Thúy (毳)
(泉) - Tuyền, ba chữ tuyền tạo thành chữ Tuyền (灥)
(馬) - Mã, ba chữ mã tạo thành chữ Bưu (驫)
(牛) - Ngưu, ba chữ ngưu tạo thành chữ Bôn (犇)
(犬) - Khuyển, ba chữ khuyển tạo thành chữ Tiêu (猋)
(羊) - Dương, ba chữ dương tạo thành chữ Chiên (羴)
(鹿) - Lộc, ba chữ lộc tạo thành chữ Thô (麤)
(魚) - Ngư, ba chữ ngư tạo thành chữ Tiên (鱻)
(田) - Điền, ba chữ điền tạo thành chữ Lũy (畾)
(白) - Bạch, ba chữ bạch tạo thành chữ Hiểu (皛)
(直) - Trực, ba chữ trực tạo thành chữ Súc (矗)
(石) - Thạch, ba chữ thạch tạo thành chữ Lỗi (磊)
(耳) - Nhĩ, ba chữ nhĩ tạo thành chữ Chiệp (聶)
(屮) - Triệt, ba chữ triệt tạo thành chữ Hủy (芔)
(虫) - Trùng, ba chữ trùng tạo thành chữ Trùng (蟲)
(言) - Ngôn, ba chữ ngôn tạo thành chữ Đạp (譶)
(貝) - Bối, ba chữ bối tạo thành chữ Bí (贔)
(隹) - Chuy, ba chữ chuy tạo thành chữ Tập (雥)
(風) - Phong, ba chữ phong tạo thành chữ Hu (飍)
(龍) - Long, ba chữ long tạo thành chữ Đạp (龘)