Phối hợp huyệt

[tuhaibajai]

Nguyên tắc này là đã lấy một huyệt nhưng sức chữa chưa đủ, lại lấy thêm một hoặc hai huyệt nữa, để tăng thêm hiệu quả chữa bệnh. Cách lấy huyệt phối hợp này ứng dụng rộng rãi trên lâm sàng. Đại để có mấy loại như sau:

1. Phối hợp xa gần

2. Phối hợp phải - trái

3. Phối hợp trên - dưới

4. Phối hợp trước - sau

5. Phối hợp Biểu - lý

6. Phối hợp Khóa - chốt

7. Phối hợp Du - mộ

8. Phối hợp Nguyên - lạc

[tuhaibajai]

1. Phối hợp xa - gần

Là phối hợp cách lấy huyệt ở xa và lấy huyệt lân cận. Như đau dạ dầy lấy huyệt Túc tam lý ở xa, phối hợp với huyệt Trung quản ở gần. Bệnh mũi lấy huyệt Hợp cốc ở xa, với Nghinh hương ở gần. Đau bụng hành kinh lấy Thái xung ở xa với Quan nguyên ở gần. Bệnh mắt lấy Hậu khê ở xa, với Tình minh ở gần.

[tuhaibajai]

2. Phối hợp phải - trái

Còn gọi là song huyệt, đồng thời lấy một huyệt vị có tác dụng chủ trị mỗi bệnh ở cả hai phải trái. Như bệnh dạ dầy, lấy hai Túc tam lý hoặc hai Nội quan; đau đầu lấy hai Thái dương hoặc hai Liệt khuyết; bệnh phụ khoa lấy hai Tam âm giao hoặc hai Huyết hải.

[tuhaibajai]

3. Phối hợp trên - dưới

Ta lấy huyệt ở chi trên phối hợp hỗ trợ tương ứng với huyệt ở chi dưới. Như Nội quan với Túc tam lý chữa bệnh ruột và dạ dầy; Thần môn với Tam âm giao chữa mất ngủ; Chi câu với Dương lăng tuyền chữa đau hai bên sườn; Hợp cốc với Nội đình chữa đau răng; Chi câu với Chiếu hải chữa táo bón.

[tuhaibajai]

4. Phối hợp trước - sau

Còn gọi là trong ngoài hô ứng, lấy một huyệt ở trước, một huyệt ở sau phối hợp hỗ tương. Như Nghinh hương với Phong trì trị mũi tắc khó thở.

[tuhaibajai]

5. Phối hợp Biểu - lý

Cũng gọi là phối hợp Âm Dương. Căn cứ vào ba kinh dương với ba kinh âm phối hợp hỗ tương biểu lý, như lấy Hợp cốc ở kinh Đại trường và Liệt khuyết ở kinh Phế để trị cảm mạo, lấy Túc tam lý ở kinh Vị và Tam âm giao ở kinh Tỳ để trị tiêu hóa kém.

[tuhaibajai]

6. Phối hợp khóa - chốt

Lấy huyệt phối hợp tương ứng, tương hỗ, tương liên, trên dưới vài ba huyệt đồng thời ở cùng một chi. Như chi trên đau đớn thì lấy Kiên ngung, Khúc trì, Hợp cốc, bán thân bất toại thì lấy Hoàn khiêu, Dương lăng tuyền, Huyền chung.

[tuhaibajai]

7. Phối hợp Du - Mộ

Mỗi một tạng phủ có bệnh, có thể lấy Bối du và Mộ huyệt tương ứng. Như bệnh ở dạ dày có thể lấy Trung quản phối hợp với Vị du; bệnh ở Bàng quang có thể lấy Bàng quang du phối hợp với Trung cực.

[tuhaibajai]

8. Phối hợp Nguyên - Lạc

Nguyên huyệt có thể chữa bệnh hư, thực ở kinh ấy. Lạc huyệt có thể chữa chứng bệnh ở kinh biểu lý. Nguyên huyệt và Lạc huyệt phối hợp ứng dụng làm tăng tác dụng chữa bệnh. Như ho, hen suyễn là bệnh chứng của thủ Thái âm phế kinh, lấy Nguyên huyệt của kinh ấy là Thái uyên, lấy Lạc huyệt Thiên lịch của kinh biểu lý thủ Dương minh đại trường kinh; đau bụng, sôi ruột, ỉa chảy là bệnh chứng của thủ Dương minh đại tràng, lấy Nguyên huyệt Hợp cốc của kinh ấy, lấy Lạc huyệt Liệt khuyết của kinh biểu lý thủ Thái âm phế kinh.