Trang chủ arrow Nghệ thuật ẩm thực arrow CÀ CUỐNG
CÀ CUỐNG
03/12/2006

 Cà cuống vốn là tên gọi sai từ chữ Đà Cuống có nghĩa là nói dối. Theo truyện kể về Triệu Đà chép trong Hán Thư thì khi Uý Đà ở Nam Việt có đem cống vua nhà Hán một con sâu thơm ngon là Quế Đố (Mọt cây Quế). Sau có người biết là không phải, liền lớn tiếng nói rằng Uý Đà nói dối tức Đà Cuống. Trải qua thời gian, người ta dần đọc sai chữ này thành Cà Cuống.

Con Cà Cuống có tên khoa học đầy đủ là Belostomatid, cứ vào mỗi đầu mùa mưa là lại theo ánh đèn qua cửa sổ bay vào hiên nhà. Đó là một loại côn trùng màu dưa úa có thân dẹp bẹt, sống vùng ven ao hồ, ruộng đầm.Trên miệng, dưới mũi cà cuống có một bộ phận giống như một mũi kim nhỏ, hai chân trước khá giống càng bọ ngựa.Cà cuống đực khi trưởng thành mang một tuyến tinh dầu ở gáy, bẻ gáy con vật sẽ khều ra được tuyến tinh dầu này nằm trong túi chứa có dạng như một sợi miến tàu trong suốt, mà theo sách vở đó là mùi mà con cà cuống đực tiết ra để quyến rũ con cái vào mùa giao phối. Có phải vì mùi tinh dầu này mà người Trung Hoa đã gọi cà cuống là quế trùng? Cà cuống đực thân dẹp, nhỏ hơn cà cuống cái. Chính cà cuống cái vào mùa sinh sản thường mang một túi trứng trong bụng là một món ăn rất ngon mà người ta hay gọi là cà cuống thịt. Khi bắt được con đực người ta lấy tuyến dầu đi rồi thì hấp chung xác con đực với những con cái khác thì toàn nồi cà cuống sẽ thơm phức. Ngồi gở từng chút thịt cà cuống mà nhấm nháp thì tuyệt vời.

Ngày nay người ta lấy được tinh dầu cà cuống đem đựng trong những lọ peniciline, khi cần dùng, lấy cây tăm chấm vào lọ rồi nhúng vào chén nước mắm, được sử dụng các món ăn truyền thống của Việt Nam như bún thang, bún chả, bánh cuốn... hoặc các món nộm gỏi.

Tinh dầu cà cuống tự nhiên cho vào lọ hết qua hai tuần rất dễ bay hơi, cho dù có được đậy kín. Bà tôi có một bí quyết để bảo quản tinh dầu cà cuống là khi bắt được cà cuống đực, cứ để nguyên con, ngắt bỏ cánh, nướng trên lửa than nhỏ lửa, khi thấy mùi thơm tỏa ra thì cho nguyên con cà cuống ngâm vào chai nước mắm thật ngon, độ đạm cao, mỗi chai có thể ngâm năm bảy con. Khi cần dùng chỉ cần nhỏ 1 -2 giọt nước mắm này vào chén nước mắm đã pha sẽ có mùi cà cuống. Cách làm này sẽ giúp bạn có cà cuống ăn quanh năm. Trước kia, cứ đêm đến là trẻ em lại rủ nhau đi bắt cà cuống ở nhiều nơi trong Hà Nội như sau Nhà Hát Lớn, Lăng Bác… thường cứ có ngọn đèn lửa thắp lên thì cứ thế đón cà cuống bay vào, không thì sáng sớm hôm sau đi nhặt lượm và người ta bưng đi bán dạo hàng thúng cà cuống. Và xưa kia vùng Chèm Vẽ, ngoại thành Hà Nội nổi tiếng nhiều cà cuống thế nhưng đến bây giờ cũng rất khó khăn tìm được một con cà cuống. Nghe đâu hiện tại có một nhóm chuyên gia sinh vật VN đang nghiên cứu để phục hồi lại cà cuống VN trong môi trường thiên nhiên, vì qua chiến tranh giống sinh côn trùng này không còn chỗ trú chân, chất diệt cỏ giết hại, bị bắt nhiều nên dần tuyệt chủng.

 “ Thử nãi Đà chi cuống dã ”, đó là lời nói láo của Đà. Lời vua Hán phán bảo đã quá xa xôi nhưng dư vị ngọt ngào của món nước chấm cà cuống thơm ngon chắc sẽ mãi khó phai.

Nguyễn Hạnh


Tin liên quan

Các bài mới:

Các bài đã đăng:

 
< Trước   Tiếp >