|
Klon - Pút là nhạc cụ họ hơi, chi hơi vỗ của người Xê Đǎng. Đàn gồm nhiều ống bằng nứa, mỗi ống là một âm. Các ống đàn được xếp thứ tự từ thấp lên cao trên một giá đỡ bằng tre rất thô sơ.
Khi chế tác các ống đàn, người ta đục thông các dóng ống. Đàn có 11 ống: ống 1 (tính từ trái sang phải) dài 2m40cm, ống 2 dài 2m30cm, ống 3 dài 1m70cm, ống 4 dài 1m30cm, ống 5 dài 2m20cm, ống 6 dài 0,80 m, ống 7 dài 60 cm, ống 8 dài 50 cm, ống 9 dài 40 cm, ống 10 dài 30 cm, ống 11 dài 24 cm.
Trật tự âm thanh được sắp xếp như sau : Đô (ống 1) - Rê (ống 2) - Sol (ống 3) - La (ống 4) - Rê1 (ống 5) - Sol1 (ống 6) -Đô2 (ống 7) - Rê2 (ống 8) - Sol2 (ống 9) - Đô3 (ống 10) - Rê3 (ống 11).
Theo cuốn "Nhạc cụ dân tộc thiểu số Việt Nam" của giáo sư - tiến sĩ khoa học Tô Ngọc Thanh thì người Xê Đǎng từ xa xưa có một loại Klon-Pút chỉ có 5 ống nứa loại lớn. Đường kính các ống từ 5 - 8 cm, dài nhất từ 110 cm đến 120 cm. Giáo sư Tô Ngọc Thanh cho rằng đàn làm bằng ống nứa sẽ trong và cao hơn làm bằng tre. Khi chơi đàn, các cô gái đứng khom người. Hai bàn tay khum lại, vỗ vào nhau làm chuyển động cột không khí trong ống và tạo ra âm thanh.
Klon-Pút là nhạc cụ chỉ dành cho nữ giới. Tại sao vậy? lý do này có liên quan đến truyền thuyết mẹ lúa. Theo truyền thuyết thì mỗi một ống tre, hay nứa đều có linh hồn mẹ lúa trú ngụ. Nếu như đánh Klon-Pút vào mùa tra hạt thì mẹ lúa sẽ về ở đó và bảo trợ cho thóc gạo trong kho. Vì vậy nếu như nam giới mà vỗ đàn Klon-Pút thì mẹ lúa sẽ sợ hãi mà đi mất.
Tương tự như đàn Klon-Pút, người Xê đǎng có Đinh - Pút, người Bahnar có Đing - Pol, nhưng Klon -Pút của dân tộc Xê - Đǎng khác biệt hẳn với Klon -Pút của các dân tộc khác là đàn có thể giành cho nhiều người chơi cùng một lúc. Họ chơi theo kiểu bè tòng hoặc một bè nền kéo dài trong khi bè giai điệu chạy ở phía trên hoặc ngược lại.
Vào những đêm trǎng sáng những ngày lễ hội, từ bàn tay tài hoa của những cô gái Xê - Đǎng, tiếng Klon-Pút vang lên làm rộn vui buôn rẫy.
Nguyễn Hạnh (Theo tư liệu Âm nhạc)
Tin liên quan
Các bài mới:
Các bài đã đăng:
|
Âm nhạc dân tộc 
