Hoàng Đế hỏi:

 - Xin cho biết tà khí ở kinh gây nên bệnh thế nào và nên thích ra sao?

 Kỳ Bá thưa rằng:

 - Thánh nhân đặt ra độ số, tất ứng với trời đất. Trời có tú độ (độ đi của sao), đất có kinh thủy (các dòng sông), người có kinh mạch.

 Trời đất yên hòa thì kinh thủy yên tĩnh; trời rét đất nứt thì kinh thủy ngừng trệ; trời thử đất nhiệt thì kinh thủy tràn lan; gió bão bốc to thì sóng nước dồn cao…

 Tà khí phạm vào mạch ở con người cũng vậy. Hàn thì huyết ngừng trệ, thử thì khí lỏng loãng. Tà nhân hư mà phạm vào, cũng như kinh thủy bị gió thổi dạt. Động mạch của kinh, lúc đến cũng cồn lên; khi đi ở trong mạch thì đều đều trôi chảy. Khí dẫn đến thốn khẩu, lúc đại, lúc tiểu; đại là tà khí đến, tiểu thì vô sự.

 Lúc lưu hành không có nơi nhất định, lúc ở âm, lúc ở dương, không thể chia rõ độ số. 

 Theo tà ở bộ phận nào để nhận xét, ba bộ, chín hậu cho đúng; nếu vụt thấy tà khí ở bộ phận nào, kíp chặn ngay đi, đừng để lây láng.

 Lúc hút vào thì dùng châm, đừng để khí nghịch.

 Yên lặng để châm thong thả, đừng để tà khí tán bố. Tới khi một hút vào nữa, lại xoay chuyển châm, đó là muốn chờ được khí.

 Chờ lúc thở ra, sẽ rút châm; thở ra hết, châm rút ra hết, tà khí ra hết, nên gọi là tả.

 Hoàng Đế hỏi:

 - Bất túc thì bổ, bổ như thế nào?

 Kỳ Bá thưa rằng:

 - Trước phải dùng tay vuốt lên huyệt định châm, miết mạnh tay xuống cho khí tan ra, đẩy lên đẩy xuống cho huyết lưu thông, đập mạnh lên cho bệnh nhân chú ý, rồi “bấu” (cấu) lấy da lôi cao lên, tức thời hạ châm… Sau khi hạ châm, để yên cho khí lưu thông… Khi khí đã đến, đừng để biến chuyển. Chờ hút dẫn châm, khí không tiết ra; rút châm vít huyệt, để khí khỏi kiệt. Như thế gọi là bổ.

 Hoàng Đế hỏi:

 - Phép hậu khí như thế nào?

 Kỳ Bá thưa rằng:

 - Khi tà khí lìa khỏi lạc để vào kinh, ký túc ở trong huyết mạch, khí hàn ôn chưa hợp nhau, lúc đó tà khí sẽ cuộn lên, lúc lại lúc đi, nên không có nơi nhất định. Cho nên cần phải ngay từ lúc tà khí nó mới lại án cho nó ngưng lại, rồi thừa thế mà thích ngay. Đừng đón tả vào lúc tà khí đương thịnh.

 Chân khí tức là kinh khí, khi kinh khí đã quá hư, thời cũng không nên tả bỏ tà khí lúc đương thịnh.

 Nếu “hậu” tà khí không tinh, khi đại khí quá rồi mới tả, thời chân khí sẽ thoát, thoát thời không thể hồi phục, do đó tà khí lại đến, bệnh càng tăng tiến

 Vậy cần phải tả ngay lúc tà khí mới đến. Nếu hoặc sớm quá, hoặc muộn quá, thời khí huyết đã đến hết, bệnh ấy không thể hạ được nữa.

 Hoàng Đế hỏi:

 - Bổ với tả, nên dùng phép nào trước?

 Kỳ Bá thưa rằng:

 - Về phép công tà, thích bớt bỏ huyết cho tà khí tiết ra, rồi sau mới bổ chân khí. Nhưng đó thuộc về tân tà, nên mới thích như vậy, bệnh sẽ khỏi ngay.

 Hoàng Đế hỏi:

 - Nếu chân khí với tà khí đã trộn lẫn, không còn nổi cuộn lên nữa, thời làm thế nào?

 Kỳ Bá thưa rằng:

 - Phải xét rõ thịnh suy của ba bộ, chín hậu, để điều hòa cho quân bình; xét rõ sự “tương thất, tương giảm” của tả, hữu, trên, dưới và bệnh ở Tàng nào, để định đoạt sự sống chết.

 Nếu không biết được ba bộ, thời không biết được âm dương, không phân biệt được trời đất. Phải lấy đất để “hậu” đất, trời để “hậu” trời, người để “hậu” người. Rồi điều hòa trung Phủ (vị) để ấn định ba bộ.

 Vậy nếu thích mà không biết  bệnh mạch ba bộ, chín hậu ở nơi nào, dù có sự thái quá hay bất cập cũng không sao ngăn ngừa được.