Trang chủ arrow Bài viết arrow Y âm án - Bệnh án chữa chứng đậu khí hư
Y âm án - Bệnh án chữa chứng đậu khí hư
20/01/2018
 Người ở trại tôi tên là Nhạn mới 19 tuổi, lúc đầu vì đi làm đồng bị mưa, phát ra nóng rét, mình đau như dần nhà đó cho là cảm phong, chữa bằng thuốc phong, trong uống thuốc ngoài xoa, được 4 ngày bỗng thấy phát ban chi chít như trứng tầm, hét to chạy nhằng, nhiều người cũng không giữ được, mới biết là lên đậu. Lúc đó tôi đương mắc việc tổ chức lễ tế Tiên sư đầu xuân, công việc bề bộn không nhìn tới được. Bà mẹ hắn mời một danh y chữa đậu đến chữa, thầy đó thấy hiện nhiều ác chứng nghịch không chịu chữa. Tôi bảo thầy đó rằng: "Vì tôi bận việc, không thể chữa được, ông nên chữa giúp nhà này, sau vài ngày xong lễ tôi lại xin thay". Thầy đó nhận lời, tôi đưa lại xem, thì thấy 6 bộ mạch trầm vi, trì và lại nhuyễn, tuy phát cuồng mà mình mát, mặt xanh mà không khát nước, tôi bảo thầy đó rằng: "Đây là chứng nghịch vì nguyên khí đại hư, cho nên mạch vi mình mát, khí hư không thác độc ra được, vì độc bế tắc lại mà phát ra chạy nhăng, chỉ cần phải bổ khí, khí ấm áp thì huyết cũng nhu nhuận, khí huyết đã mạnh thì tống được độc ra, đừng nên nệ là đậu trong 3 ngày đầu, riêng dùng Nhân sâm, chỉ cần độc ra hết được mới không lo hãm phục, phàm những vị thanh nhiệt thác độc, nhất thiết đừng dùng". Tôi cùng với thầy đó lập một phương dùng 1 lạng nhân sâm, 2 đồng cân Bạch truật, 5 đồng cân Hoàng kỳ (tẩm rượu sao qua), 4 đồng cân Đại phụ, 1 đồng cân Nhục quế, 2 quả táo tốt, 5 miếng gừng nướng. Rồi tôi ra về, thầy đó cho là mê cuồng không dám dùng Quế phụ, thầy dùng thuốc thanh nhiệt thác độc cho uống, uống một lần thì phát nấc, tôi bảo đem bã thuốc xem thì là dùng bài Thăng ma Cát căn thang gia Liên kiều Ngưu bàng, liền biên giấy đưa cho bà mẹ hắn đốt đèn lại thầy lang kia, xin đổi thuốc khác và nói là nguyên khí đại hư, lại cho uống hàn lương thanh nhiệt thác độc, cho nên phát nấc, là hỏa sắp tắt rồi, cứ theo đơn trước may còn cữu vãn được. Thầy đó mới theo đơn trước cho uống, sau vài thang, quả nhiên mình ấm, mê cuồng được yên, tinh thần dần tỉnh và muốn ăn, các mụn đậu khắp mình, còn mụn nào không thành vừng đều được nổi lên đẫy đà cả. Hôm đó xong tiệc lễ, tôi mới lại thay để trông coi việc chữa bệnh, đến kỳ mưng mù chỉ dùng Bảo nguyên thang gia Lộc nhung, Nhục quế và Chích thảo, Thục địa, bốc đại tễ cho uống. Đến ngày thứ 12, những chỗ ngực bụng có mụn đậu đã có mủ đặc được 5, 6 phần, khắp mình những chỗ thành vầng tuy quá nửa là nước trong, nhưng cũng đã nổi lên cả. Bên ngoài tuy đầu sưng mắt sưng mũi híp ghịt, nhưng trong thì ăn ít, đi ỉa sột sệt, họng đau, bụng đầy và đau, cũng dùng Bảo nguyên thang gia giảm cho uống, may được bớt cả, mủ đến kỳ sắc trắng xanh, ngửi thấy mùi thối, tôi mừng là độc được tiết ra ngoài, biểu khí vững vàng thì tốt không lo ngứa dập nữa, trung khí đầy đủ không lo hãm phục nữa, lại theo phương trước cho uống vài thang.

 Đến ngày thứ 17, bỗng phát ra sốt cao, đầu các mụn đậu khô lại cực áp. Tôi cho là thuốc mạnh mẽ như thế, huyết khí vận hành khỏi lo độc tà chạy vào trong, nhưng các mụn thủy bào khó giữ được khỏi dập. Không chịu để đến nỗi thế, trong tôi cho uống bài Ngũ linh tán bội Bạch truật gia Sâm, ngoài dùng kim bạc khêu các mụn thủy bào cho chảy nước ra, lúc đó nước trào ra ướt cả áo quần, giường chiếu, và nhiều chỗ bị dập ra, tôi bảo dùng Bại thảo tán bôi dày vào. Đến ngày thứ 22 đậu đều đóng vẩy, nhưng không lóc. Chỗ nào thành quả cũng có chỗ lóc vẩy, nhưng vẩy rất mỏng, thịt trắng lõm sâu, biết đó là khí hư quá, chỉ gia giảm thuốc bổ vị cho uống, có khi cần dùng âm dược như Thục địa thì sao thơm, Quy Dược thì tẩm rượu sao khô. Đến ngày thứ 24, khắp mình các vẩy lóc hết, riêng hai gan bàn chân, nước trong mụn áp chưa khô, da không chỗ nào hở, bệnh nhân khổ vì bẩn thỉu, vì thấy sức khỏe ngày thêm dần, ăn uống khá hơn, muốn tắm rửa cho sạch sẽ, tôi vẫn căn dặn không nên, vì đậu vốn thuộc hư, uống thuốc vào khí huyết hóa ra mủ, thì chất doanh dưỡng của ngũ tạng đã kiệt rồi, phàm ăn uống, tắm rửa, gió lạnh phải giữ gìn rất cẩn thận. Đến ngày thứ 29, ban tối  tôi thấy mẹ hắn chạy lại báo:"Con bà bữa chiều ăn một bát cơm chưa được no, lại ăn thêm bát cháo, khi đi nằm phát rét run, hắn xuống bếp sưởi, rét quá lại lên giường nằm đắp áo, bỗng thấy tay chân co quắp, lưỡi rụt lại không nói được". Tôi nghe xong không kịp xem mạch, vội lấy đại tễ Sâm phụ cho uống, vừa đổ được một chén nhỏ, đờm kéo lên rồi tắt thở.

 Bệnh án này, đáng tiếc cho tôi hơn một tháng trời vất vả, tốn hết bao nhiêu công thuốc men, nghĩ đến tình mẹ góa con côi, chỉ có một người con ấy, hơn mười năm nay nương tựa ở tôi làm học trò, vất vả bao phen hết lòng làm việc, cho nên chứng tuy mười phần hung hiểm, không kể gì thành hay bại, chỉ hết sức cứu vãn, công trình đắp núi lúc đã gần xong! Đương dữ chuyển lành, đương lành hóa dữ, chứng đáng như thế chăng? Xin ghi lại đây để hỏi các bậc cao minh. Sau tôi lại hỏi, được biết là nhà đó đối cửa buồng có một cái cửa sau, lúc giờ thân có một cơn gió trái mùa (mùa Xuân mà lại gió tây) hắn đứng hóng gió ở cửa, bỗng sơn sởn chân lông, mình hơi hâm hấp nóng, vì thế đến tối phát ra rét run. Tôi nghe xong lại càng hối hận, tuy sơ ý tại người nhưng cũng bất cẩn tại mình nữa.

Các bài mới:

Các bài đã đăng:
 
< Trước   Tiếp >
[ Quay lại ]
Copyright(c) thuyetkhach . Developed by - click2choose.com