Con người, trên thì bẩm thụ dương khí của trời, dưới thì tồn tại và sống nhờ vào đất. Trên thì có dương để phù trợ, dưới thì có âm để giúp đỡ. Trời đất hòa thuận thì sinh khí của con người sẽ được thái bình, trời đất mà bất bình thì tai họa sẽ lập tức phát sinh.
Trời đất có bốn mùa là Xuân, Hạ, Thu, Đông và ngũ hành là, Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy. Vì thế có nóng lạnh, vì thế có động và tĩnh. Nếu một khi trời đất biến đổi, thì vui mừng sẽ hóa thành mưa, kết tụ sẽ thành sương mù, tức giận sẽ thành gió bão, nở nang rạng rỡ sẽ hóa thành những mầu sắc của cầu vồng huyền ảo, những hiện tượng đó đều là những hiện tượng bình thường nhưng vĩnh hằng của trời đất.
Con người thì có tứ chi là hai tay và hai chân, có ngũ tạng là Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận, có thở ra hít vào, có lúc thức có lúc ngủ. Tinh khí được lưu thông phân bố ra khắp thân thể để giúp cho sự sống được duy trì là vinh, được mở mang ra là khí, được phát ra là âm thanh, những cái đó đều là những cái bình thường nhưng vĩnh hằng của sự sống.
Dương biến thành hình, âm hóa ra tinh, tất cả những sự biến hóa đó đều là những cái đồng nhất giữa con người và trời đất. Nếu mất đi những lẽ bình thường đó thì nung nấu mãi tất nhiên nhiệt phát, bế tắc thì hàn khí sẽ sinh, khí huyết kết lại sẽ thành chứng "lựu" chứng "anh", khí huyết bị kìm hãm ngưng tụ lại thì cuối cùng sẽ phát thành các chứng ung thư mụn nhọt. Thực chứng thì sẽ phát suyễn, hư chứng thì sẽ bị tê liệt nửa người, nhưng dù hư thực thế nào thì mọi bệnh tật cũng đều thể hiện ra trên nét mặt và hình thể. Trời đất được hòa thuận lưu thông hay là bị bế tắc ngưng trệ, thì suy cho cùng cũng giống như thế mà thôi.
Bởi vậy! Ngũ hành lúc thịnh lúc suy, tinh tú nay thay mai đổi, nhật thực, nguyệt thực tối tăm, bầu trời hiện ra sao chổi, thì tất cả những hiện tượng trên đều là hiện tượng tai quái khác thường khác của trời!
Nóng lạnh bất thường sẽ khiến cho trời đất bị nung nấu và bế tắc. Đất bỗng nổi thành gò thành đồi, đá bỗng dựng thành non thành núi, thì chẳng qua cũng giống như trời đất bị bệnh ung thư. Gió thét mưa gào chính là lúc trời đất đang lên cơn hen suyễn khò khè khó thở. Sông hồ cạn kiệt thì chính là lúc trời đất đang trong cảnh huyết nhiệt âm hao, khiến cho tân dịch cạn kiệt xác xơ tiều tụy. Nếu thầy thuốc biết suy nghĩ kỹ rồi cho uống thuốc, ngoài ra còn dùng kim châm cứu để châm. Những bệnh tật của con người mà cứu chữa được, thì cũng chẳng khác gì đã trừ được thiên tai để khiến cho trời đất lại được mưa hòa gió thuận.
Mọi bệnh tật tai ách và sống chết của con người là đều bẩm thụ từ trời đất. Bệnh thuộc âm đến chậm, thì khi khỏi cũng phải từ từ. Bệnh thuộc dương đến nhanh, thì khi khỏi cũng thường thường mau lẹ. Dương sinh nhiệt, cho nên mắc bệnh nhiệt thì chân tay bải hoải rã rời. Âm sinh hàn, cho nên nếu bệnh thuộc hàn thì chân tay co quắp. Hàn tà thì thường trúng vào bên dưới, còn những bệnh tà do ăn uống thì thường trúng vào khoảng giữa tức là Tỳ vị. Con người hoạt động hay tĩnh tại thì cũng giống như trời đất. Nếu hiểu về con người thì từ đó có thể suy ra để thấu hiểu được đất trời. Nếu thấu hiểu được đất trời thì suy ra cũng sẽ thấu hiểu được con người.
Trời đất hòa hợp đồng nhất với con người, vì thế quan sát trời đất nghịch hay thuận, thì từ đó có thể suy ra mà biết được sự sống của con người sẽ thịnh hay suy.
Nếu biết suy xét mà hiểu được cho tới tận cùng của những nguyên lý đó, thì có thể gọi là những bậc thánh nhân!
