Nhặt nhạnh

[tuhaibajai]

Mặt là nơi hội tụ của các kinh dương. Tà khí thường thừa hư như vừa làm mệt, hoặc ăn uống ra mồ hôi hoặc tấu lý khai (Vệ khí yếu) để tấn công cơ thể. Trúng ở mặt là vào kinh Dương minh ở chân. Trúng ở gáy là vào kinh Thái dương ở chân. Trúng ở má là vào kinh Thiếu dương ở chân, nếu trúng vào lưng ngực cạnh sườn thì (tùy vị trí) vào (từng đường) kinh (khác nhau trong 3 kinh dương ở chân).

........

Bệnh ở Đại trường, đau trong ruột và sôi bụng, mùa đông lạnh nếu lại bị lạnh sẽ ỉa chảy, đau vùng rốn không thể đứng lâu được. Đại trường đồng khí với Vị, nên lấy huyệt (du ở dưới) Thượng cự hư để chữa.

Bệnh của Vị, ngực bụng đầy tức, đau ở vị quản, cạnh sườn hoành, họng bị tắc không thông, ăn uống không được, lấy huyệt Túc tam lý để chữa.

Bệnh của Tiểu trường, đau bụng dưới, đau xuyên lưng, tinh hoàn, có lúc ỉa đái không lợi, trước tai nóng hoặc chỉ có vai rất nóng và nóng ở giữa ngón út và đeo nhẫn, hoặc kinh mạch suy lõm xuống. Đó là những chứng của tiểu trường, có thể lấy huyệt Hạ cự hư (hợp dưới) để chữa.

Bệnh của tam tiêu: Bụng đầy khí (trệ), bụng dưới cứng, không đái được làm người bệnh mót đái quẫn bách, nước tràn ra nên bị phù làm thành trướng, nó biểu hiện ra ở đại lạc của túc Thái dương, đại lạc nằm ở giữa Thái dương và Thiếu dương, có thể thấy phản ứng của kinh mạch, phải dùng huyệt Ủy dương để chữa.

Bệnh của Bàng quang, bụng dưới hơi thũng (phù) và đau, ấn chỗ đau thì muốn đái nhưng không đái được, nóng ở tai, có thể mạch lõm xuống; dùng huyệt Ủy trung để chữa.

Bệnh của Đởm, hay thở dài, mồm đắng, nôn ra mật đắng, tâm thần bất an ủy mị, lo sợ người ta đến bắt mình, họng như vướng cái gì luôn muốn khạc ra. Ở huyệt gốc của kinh túc Thiếu dương nếu thấy mạch lõm xuống thì dùng cứu. Còn nếu thấy chứng hàn nhiệt vãng lại thì dùng huyệt (hợp của kinh) Dương lăng tuyền để chữa.

Hoàng đế: Cách châm các huyệt đó như thế nào?

Kỳ Bá: Trước hết phải châm trúng huyệt, không châm vào nhục tiết (cơ khớp). Châm trúng huyệt thì dọc kinh sẽ có cảm giác. Còn châm vào cơ khớp thì da bị đau. Nếu bổ tả ngược với bệnh thì bệnh sẽ nặng lên. Nếu châm trúng gân sẽ làm thương gân, vận động khó, tà khí không ra ngược lại, lại đấu tranh với chân khí và vào sâu thêm. Nếu dùng châm không cẩn thận, thì đã biến thuận thành nghịch vậy. Đó là hậu quả của châm sai.

[tuhaibajai]

Huyệt không phổ thông

* Huyệt Quỷ lục: ở chính giữa trong môi trên, trên sợi dây đàn ở đó, dùng dao thép cắt đứt ra càng tốt.

* Huyệt Thừa mệnh: ở phía sau mắt cá trong đi lên 3 thốn, trên chỗ mạch đập.

* Huyệt Lý lặc ở sườn 11.

* Huyệt Tạng du: Ở mỏm gai đốt sống lưng thứ 5.

* Huyệt Giáp xa còn có tên là Cơ quan.

* Thượng môn, huyệt ở cạnh Cự khuyết, hai bên cách đều nửa thốn (Nhất nói 1 thốn).

* Biển cốt (tức Kiên ngung).

* Bàng đình: Ở khe sườn 4 dưới nách, cao thấp ngang bằng với vú, sau vú hai thốn, giữa chỗ lõm, tên tục là Chú thị (Giơ nách lên mà lấy huyệt).

* Cửu húc trung phủ: Tại Bàng đình, Chú thị xuống 3 thốn.

* Huyệt Lã tiêm: Ở đầu khớp gốc ngón giữa tay.

* Huyệt Thận giao: Huyệt ở giữa nếp ngang dưới rốn.

* Huyệt Ngọc tuyền: Là huyệt Trung cực.

* Huyệt Long môn (Hạ Khúc Cốt, Ngọc Môn, Tiền Âm, Tiền Hội Âm, Tuyền Môn): Bờ dưới điểm giữa của xương mu.

* Huyệt Bào môn: Ở bên trái Quan nguyên 2 thốn là huyệt.

* Huyệt Khí môn: Cách quan nguyên 3 thốn là huyệt.

* Huyệt Lậu âm: Ở mắt cá trong xuống 5 phân trên động mạch nhẹ.

[tuhaibajai]

Chữa ho

Phép chữa ho ngược lên lâu ngày, dưới vú hơn một bề ngang ngón tay, ở trong khe lõm gian sườn thẳng ngang với vú. Đàn bà thì gập đầu vú lại làm mức đo, ngang đầu vú là huyệt, mồi lớn hơn hạt đậu xanh một ít, cứu 3 mồi, trai thì bên trái, gái thì bên phải, chỉ một chỗ, lửa đến thịt là khỏi ngay.

[tuhaibajai]

Đau bụng



Tiểu kiến trung thang trị bụng đau như thần “Phương lương”.

[tuhaibajai]

Huyệt Ốc ế



Chủ mình sưng, da đau không thể đụng được vào áo, động kinh, tê bại (bất nhân).

[tuhaibajai]

- Trị ngón tay, chân xiết đau không chịu được: Cứu đầu chót ngón 7 mồi, khỏi ngay.

[tuhaibajai]

Tạp bệnh ở chân

* Phàm đau trong khu hông, không giơ lên được, lấy hào kim để lạnh mà lưu, lấy mặt trăng sinh tử làm số, khỏi ngay.

* Khâu khư: Chủ khu hông và bàn chân đau.

* Dương phụ: Chủ khu hông không hoạt động được (xem: Chân tê bại).

* Bệnh đầu gối trở lên nên cứu Hoàn khiêu, Phong thị.

* Bệnh đầu gối và dưới đầu gối, nên cứu Độc tỵ, Tất quan, Tam lý, Dương lăng tuyền.

* Bệnh từ mắt cá chân trở lên, nên cứu Tam âm giao, Tuyệt cốt, Côn lôn.          .

* Bệnh từ mắt cá chân trở xuống, nên cứu Chiếu hải, Thân mạch, nhưng cần ấn chỗ nào buốt đau chỗ đó mới hiệu quả.

[tuhaibajai]

Chữa chân bại, ống chân đầu gối đau, thắt lưng và chân co gấp, chân lạnh, không thể đứng lên được, chân tay chìm nặng, ngày càng thấy gầy còm, đó gọi tên là bệnh Phục liên, nên cứu Huyền chung (Tuyệt cốt). Xem thêm: Thấp bại ở “Thiên kim”.

[tuhaibajai]

Ủy dương, Ân môn chủ lưng dưới đau, cúi được mà không ngửa được.

[tuhaibajai]

* Mắt hơi rít đau, hoặc hai bên sinh hạt châu nhỏ như hạt gạo, nhổ ngay lông mí đi, tự nó khỏi, không cần châm cứu.

[tuhaibajai]

Phong môn:  Hay khịt mũi

Thiếu xung: Bàn tay co không duỗi

Ngư tế: Lưng trên đau không thở được.

Phục thỏ: Chữa mọi bệnh tật ở 8 bộ của người đàn bà.

Kiên tỉnh: Đàn bà sẩy thai xong, đờ người ra, quyết nghịch, châm  khỏi ngay, cứu càng thắng châm, có thể cứu 7 mồi.

[Đom Đóm]

Khổ tửu: là dấm

[tuhaibajai]

Hoa trái: tức bệnh Đậu mùa.

[tuhaibajai]

Ngũ khí thiên

Sự dẫn vào Tàng của năm vị: Toan vào Can, Tân vào phế, Khổ vào Tâm, Hàm vào Thận, Cam vào Tỳ.

Năm khí gây bệnh: Tâm phát ra chứng nấc; Phế đưa ra chứng khái; Can đưa ra chứng nộ, muốn nói luôn; Tỳ phát ra chứng miệng thường phải nuốt nước miếng; Thận phát ra chứng hay vươn vai và hắt hơi; Vị phát ra chứng khí nghịch, chứng ọe (ợ) và chứng khủng (sợ); Đại trường, Tiểu trường phát ra chứng tiết (tả); Hạ tiêu ràn thành chứng thủy; Bàng quang không lợi thành chứng long (tiểu tiện vít, đau), hoặc bất cước (tức tiểu tiện bất cấm) và di niệu (són đái); Đởm phát ra chứng nộ. Đó là năm bệnh của năm Tàng, hợp với khí của năm hành.